در پاندمی كرونا، سرپناه مناسب برای سالمندان كجاست؟
كادایف: بوشهر همانطور كه می دانیم، بیشترین میزان مرگ ومیر ناشی از كووید-19 در جهان و ایران، در سالمندان بالای 65 سال بوده است. بتازگی دو مقاله انتشار یافته در ژورنال Lancet healthy longevity به بحث در مورد عوامل موثر بر افزایش مرگ و میر سالمندان در پاندمی كروناویروس پرداخته اند.
مقاله اصلی یک مطالعه هم گروهی مشاهده ای مبتنی بر جمعیت در سوئد است که مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ در سالمندان بالای ۷۰ سال و عوامل خطر در رابطه با آنرا طی موج اول اپیدمی از ماه مارس تا مه، با بهره گیری از داده های جمعیتی بیش از ۲۰۰ هزار نفر سالمند ساکن استکهلم بررسی نموده است.
بااینکه این مطالعه مربوط به سوئد است اما نتایج کاربردی فراوانی دارد که حتی در شرایط کشور ما نیز می تواند کمک کننده باشد. عوامل خطری که در این مطالعه با افزایش مرگ و میر سالمندان همراه بوده اند عبارتند از:
۱- زندگی در خانه سالمندان؛ این سالمندان بیشترین نرخ افزایش مرگ و میر را داشته اند.
۲- زندگی با سایر بزرگسالان با سن کمتر از ۶۶ سال که در سن کار و فعالیت می باشند و یا وجود حداقل یک کودک زیر ۱۶ سال در منزل؛ خطر مرگ ناشی از کووید-۱۹ در این سالمندان در مقایسه با سالمندانی که با افراد بالاتر از ۶۶ سال زندگی می کرده اند ۶۰ درصد بالاتر بوده است (مثلا زندگی با همسر سالمند در مقایسه با زندگی با فرزندان با مرگ و میر کمتری همراه بوده است).
۳- تنها زندگی کردن فرد سالمند؛ این سالمندان مرگ و میری مشابه سالمندانی داشتند که با افراد جوانتر زندگی می کردند. علت این موضوع، عدم وجود حمایت اجتماعی برای انجام خرید دارو یا مایحتاج روزانه است که موجب می شود این سالمندان در خارج از منزل و موقع خرید نتوانند فاصله فیزیکی را با دیگران رعایت نمایند.
۴- سکونت سالمند در محله های شلوغ و پرجمعیت؛ در این گروه در مقایسه با کسانی که در این شرایط نبودند، خطر مرگ ناشی از کووید-۱۹، به میزان ۷۰ درصد بالاتر بود.
۵- سکونت سالمند در خانه های شلوغ و پرازدحام؛ خطر مرگ ناشی از کووید-۱۹ در این گروه دو برابر سالمندانی بود که در خانه های با حداقل جمعیت زندگی می کردند.
نویسندگان اینگونه نتیجه گیری کرده اند که تماس با بزرگسالان در سن کار و فعالیت چه در منزل، خانه سالمندان (تماس با مراقبین و یا ملاقات کنندگان) و یا در محلات شلوغ و پرتراکم، با مرگ و میر بیشتر در سالمندان بالای ۷۰ سال ارتباط مستقل دارد.
بااینکه از شروع اپیدمی مشخص شد که سالمندان ساکن در خانه های سالمندان در خطر بالایی از مرگ و میر کووید-۱۹ هستند، اما این مطالعه تصویر نگران کننده ای از خطراتی که کروناویروس برای سالمندان ساکن در منازل و محلات مختلف دارد ترسیم کرده است. در واقع، بدون رعایت اصول فاصله گذاری فیزیکی توسط سایر گروه های سنی و افراد جوان تر، انتظار نمی رود که پناه گرفتن سالمندان در خانه ها برای آنها حفاظت کننده باشد.
این نتایج نشانگر ناکافی بودن سفارش به ماندن سالمندان در خانه هایی است که به خصوص افرادی از چندین نسل مختلف مانند عروس و داماد، فرزندان و نوه ها، بدون رعایت اصول پیشگیرانه، در آن خانه زندگی می کنند و یا رفت وآمد مداوم دارند.
همین طور که با بهبود اقدامات و استفاده از تجهیزات پیشگیرانه، انتظار می رود مرگ و میر در خانه های سالمندان رو به کاهش بگذارد، وضعیت سالمندان در خانوارهای چند نسلی ساکن در یک منزل، نیاز به بررسی موشکافانه تری دارد. بااینکه فرد سالمند در چنین منازلی، حمایت عاطفی و جسمی قابل توجهی از افراد خانواده و مراقبین جوان تر از خود دریافت می کند، اما در عین حال ممکنست خطر قابل توجهی از نظر مواجهه با کروناویروس برای وی ایجاد شود.
تنها گذاشتن سالمندان بدون تامین لوازم و امکانات مورد نیاز جهت آسایش آنها نیز چاره خوبی نیست و با افزایش مرگ و میر هم راه است. کمترین مرگ و میر در سالمندانی دیده شد که با سالمندی دیگر، مثلا همسر خود، زندگی می کردند.
یک محدودیت این مطالعه عدم بررسی میزان مرگ و میر در سالمندان ساکن در خانوارهای دارای کودک (مثلا نوه ها) هست. بااینکه بنظر می رسد زندگی با کودکان نیز خطر بالایی برای سالمندان از نظر مواجهه با کروناویروس داشته است اما برای این نتیجه گیری نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.
انجام تست های بیشتر، بیماریابی فعال، شستشوی دست ها و استفاده از ماسک در بیرون از منزل همچون اقدامات اثرگذار در کاهش آلودگی و انتشار عفونت هستند، اما بعید است که چنین اقداماتی از انتقال بیماری در درون خانوارها و بین کسانی که زیر یک سقف زندگی می کنند جلوگیری کند. بنابراین، با تداوم پاندمی، برای محافظت از سالمندان، به اقدامات پیشگیرانه بهتری در سطح خانوار نیازمندیم.
آنچه مسلم است اینکه در نهایت و با در دسترس قرار گرفتن واکسن مناسب و اثربخش، بهترین اقدام این است که سالمندان و افراد هم خانه آنها جزء نخستین دریافت کنندگان واکسن باشند. اما تا آن زمان، فقط با تدوین و پیاده سازی یک راهبرد جامع بهداشت عمومی، می توان بار غیرمتعارف مرگ ومیر سالمندان در این اپیدمی را کم کرد. به خصوص کنترل بیماری و کاهش انتقال آن در سطح جامعه، اصلی ترین رویکرد ریشه ای برای کاهش بیماری و مرگ و میر در سالمندان است.
اما باتوجه به نتایج این مطالعه، می توان برای حفاظت از سالمندان در ایران و به خصوص استان بوشهر به موارد زیر اشاره کرد:
۱- خیلی از سالمندان در ایران در کنار فرزندان خود؛ پسر و عروس، دختر و داماد و نوه ها زندگی می کنند. این خانوارهای چندنسلی که در استان بوشهر فراوانی قابل توجهی به خصوص در مناطق روستایی دارند هم اکنون که انتقال بیماری در سطح جامعه در سطح بالایی است از کانون های عمده انتقال بیماری به سالمندان به شمار می آیند.
۲- حتی در مورد سالمندانی که تنها و یا با همسر خود نیز زندگی می کنند، احتمال اینکه فرزندان همراه با نوه ها به منزل آنها رفت و آمد کنند وجود دارد.
۳- سالمندانی که تنها زندگی می کنند مجبورند برای خرید مایحتاج روزانه و دارو در مکان هایی خارج از منزل حضور یابند که شاید رعایت فاصله گذاری فیزیکی در این مکان ها برای ایشان چندان آسان نباشد.
نکته مهم دیگر که در استان بوشهر قابل توجه می باشد حضور سالمندان در مراسم عزاداری سنتی، بزرگداشت درگذشتگان و آئین های مذهبی محلی و خانگی بعنوان قسمتی از ارتباطات اجتماعی سالمندان است که همراه با خطر بالایی از نظر انتقال کروناویروس می باشد.
بنظر می رسد زمان زیادی تا در دسترس قرار گرفتن واکسن کروناویروس در ایران مانده باشد؛ بدین سبب تنها روش در دسترس فعلی، تلاش بیشتر برای رعایت فاصله گذاری فیزیکی با سالمندان است؛ بهتر است خرید مایحتاج و دارو برای سالمندانی که تنها زندگی می کنند توسط افراد و آشنایان جوانتر صورت گیرد ولی باید خریدها را با رعایت فاصله فیزیکی و به خصوص پوشیدن ماسک توسط هر دو طرف تحویل سالمند دهیم.
البته بنظر می رسد در استان بوشهر و در مناطق روستایی و محلات قدیمی تر شهر، عدم شرکت سالمند در مراسم عزاداری و مذهبی محلی اهمیت بیشتری دارد؛ به خصوص که فراوانی بیماری های زمینه ای نظیر دیابت و فشارخون بالا که خطر مرگ ناشی از کووید-۱۹ را بیشتر می کند، در سالمندان استان بوشهر قابل توجه است.
سر زدن به پدر و مادر و سالمندان نمی تواند با روش های پیش از اپیدمی کروناویروس ادامه یابد. ملاقات های کوتاه تر، با رعایت فاصله حداقل دو متری و استفاده از ماسک توسط سالمندان و همه افراد فامیل، برقراری تهویه مناسب منزل با باز گذاشتن درب ها و پنجره ها در زمانی که اعضای خانواده برای دیدار با پدر و مادر در منزل آنان حضور می یابند، با کاهش خطر انتقال همراه خواهد بود؛ بااینکه در صورت فراهم بودن شرایط در خانواده، حتی الامکان بهتر است تماس ها و احوالپرسی از افراد سالمند خانواده، غیر حضوری، به صورت صوتی و تصویری باشد.
بغل کردن و بوسیدن نوه ها و فرزندان توسط سالمندان، در عین سادگی و زیبایی همچون رفتارهای پرخطر برای انتقال بیماری محسوب می شوند؛ کما اینکه بوده است مواردی از انتقال کرونا به پدربزرگ و مادربزرگ توسط بوسه های شیرین آنها بر گونه نوه شان.
آموزش اختصاصی در مورد اهمیت کاهش مراودات با دیگران و رعایت فاصله فیزیکی به سالمندانی که در محلات شلوغ زندگی می کنند و در طول روز با همسایگان زیادی رفت و آمد می کنند و یا سالمندان ساکن در مناطق روستایی که طبق فرهنگ منطقه معاشرت فراوانی با سایر همسایگان و دوستان دارند، اهمیت فراوانی دارد.
اما در مورد سالمندانی که در منازل شلوغ در کنار افرادی در گروه های سنی مختلف زندگی می کنند و بویژه در شرایطی که مساحت منزل و تعداد اتاق ها متناسب با تعداد افراد خانوار نیست، شرایط بغرنج تر است. به هر حال شکی نیست که در این شرایط و تا فراهم شدن واکسن موثر، تغییر در شیوه زندگی و تامین شرایط مناسب تر جهت زندگی سالمندان همراه با رعایت فاصله فیزیکی، کاهش مراوده با دیگران و بهبود تهویه محیط زندگی الزامی است.
طبق سفارش سازمان بهداشت جهانی، بهتر است در چنین منازلی اتاق یا فضای جداگانه ای در نظر گرفته شود که در صورت ابتلای یکی از افراد جوان تر به کووید-۱۹، بیمار از سایر افراد خانواده و همچون فرد سالمند جدا شود. اما شاید جداسازی معکوس چاره مناسبتری در استان بوشهر باشد؛ در این روش پیشنهاد می شود در صورتیکه در خانوارهای دارای سالمند، فرد دیگری (علامت دار یا بدون علامت) از نظر کروناویروس مثبت شود و یا حتی تماس مشکوک با افراد مبتلا داشته باشد یا علائم مشکوک به کووید-۱۹ بدون انجام تست داشته باشد، فرد سالمند را در اتاق یا فضای جداگانه از سایرین جدا نماییم و تنها افراد غیرمشکوک خانواده خدمات لازم را به وی عرضه کنند.
در مواردی که در منزل، حتی امکان تامین اتاق یا فضای جداگانه ای برای فرد بیمار وجود ندارد، باید با کمک مراجع محلی نظیر شهرداری، دهیاری و یا مراجع بهداشتی نظیر مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی، مکانی مناسب و امن برای جداسازی فرد بیمار از دیگر اعضای خانواده و همچون سالمندان برقرار شود. همین طور شناسایی سالمندان منطقه و تامین وسایل حفاظت شخصی برای سالمندان و مراقبین آنها در خانوارهای چندنسلی و با ازدحام بالا توسط مراجع مسئول منطقه، سفارش شده است.
شاید بهتر باشد در چنین خانوارهایی فقط یک نفر از اعضای خانوار و ترجیحا کسی که مراوده کمتری با سایرین و به خصوص افراد خارج از منزل دارد خدمات لازم را به سالمند عرضه نماید و در زمان خدمت رسانی نیز دو طرف ترجیحا از وسایل حفاظت شخصی نظیر ماسک استفاده کنند. همین طور تامین تهویه مناسب با اقدامات ساده نظیر بازگذاشتن درب ها و پنجره ها و نصب و روشن گذاشتن هواکش های پنجره ای در این منازل لازم است.
نکته آخر اینکه، هیچکدام از موارد ذکر شده نباید منجر به قطع ارتباطات اجتماعی سالمند یا ترک فعالیت بدنی توسط وی بشود. علاوه بر حفظ ارتباط اجتماعی با فامیل و آشنایان با روش های ایمن ذکر شده، حداقل سی دقیقه قدم زدن ساده در پارک ها و طبیعت در ساعات خلوت و مناسب روز، به شرط دوری از شلوغی و ازدحام، سفارش می شود.
*نیلوفر معتمد، دانشیار پزشکی اجتماعی بوشهر
*سعید کشمیری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی و دبیر ستاد مبارزه با کرونا در استان بوشهر
منابع:
۱. https: //www.thelancet.com/journals/lanhl/article/PIIS۲۶۶۶-۷۵۶۸(۲۰)۳۰۰۳۵-۰/fulltext. doi.org/۱۰.۱۰۱۶/S۲۶۶۶-۷۵۶۸(۲۰)۳۰۰۳۵-۰
۲. https: //www.thelancet.com/journals/lanhl/article/PIIS۲۶۶۶-۷۵۶۸(۲۰)۳۰۰۱۶-۷/fulltext. doi.org/۱۰.۱۰۱۶/S۲۶۶۶-۷۵۶۸(۲۰)۳۰۰۱۶-۷
۳. https: //www.who.int/news-room/q-a-detail/coronavirus-disease-covid-۱۹-risks-and-safety-for-older-people
۴. https: //www.nytimes.com/۲۰۲۰/۰۳/۱۴/health/coronavirus-elderly-protection.html
۵. http: //outbreaknewstoday.com/older-people-living-with-or-in-close-contact-with-people-of-working-age-may-be-at-higher-risk-of-covid-۱۹-mortality-in-stockholm-sweden-study-۳۹۱۹۳/
منبع: kadaif.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب