رییس انستیتوپاستور ایران مطرح كرد
پاستوکووک نیازمند حمایت ارزی دولت
به گزارش کادایف رئیس انستیتو پاستور ایران ضمن اشاره به مراحل تشخیص کرونا در کشور، اظهار داشت: با آغاز کووید۱۹ شبکه آزمایشگاهی تشخیصی شکل گرفته که نه فقط در کووید۱۹ بلکه در تمام تهدیداتی که در آینده امکان دارد متوجه کشور شود، می تواند کار بزرگی را برای کشور انجام دهد؛ یعنی امروز صاحب شبکه تشخیص مولکولی هستیم که سال ها آرزوی آنرا داشتیم.
به گزارش کادایف به نقل از ایسنا، دکتر علیرضا بیگلری در نشست خبری وزارت بهداشت، اظهار داشت: باتوجه به این که امروز ۳۰ بهمن ماه است؛ دقیقا دو سال قبل در ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ نخستین موارد کووید۱۹ در کشور مورد تایید قرار گرفت و اقدامات وزارت بهداشت و دولت برای مبارزه با کووید۱۹ شروع شد. در این جلسه می خواهیم به بازخوانی اتفاقاتی که در ایام اول در بحران کووید۱۹ در کشور و در انستیتو پاستور با آن مواجه بودیم، بپردازیم و نکاتی را ذکر نماییم که نیاز است در تاریخ شفاهی حوزه سلامت کشور باقی بماند.
وی اضافه کرد: وقتی که نخستین اخبار از کشور چین در خصوص وقوع یک بیماری جدید که آن روزها بعنوان کرونای جدید شناخته می شد، به ما رسید، در نخستین قدم در دیماه ۱۳۹۸ و حدودا ۵ تا ۶ هفته پیش از تایید نخستین موارد در کشور، جلسات مقدماتی در انستیتو پاستور شروع شد و مشخص شد که نخستین گلوگاه و محور، تشخیص خواهد بود. ازاین رو بر روی راه های تشخیص کووید۱۹ تمرکز کردیم و در ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ یعنی ۱۱ روز پیش از این که نخستین موارد تشخیص داده شود، روش های تشخیصی در انستیتو پاستور ایران کاملا راه افتاد و می توانستیم تشخیص را با روش PCR انجام دهیم. زمانیکه نخستین موارد که با علایم تنفسی و به اسم آنفلوآنزا در استان ها بستری شده بودند، قرار شد نمونه های این افراد را که بعنوان آنفلوآنزا بستری شدند، برای کووید۱۹ مورد آزمایش قرار دهیم با این فرضیه که امکان دارد افرادی با علایم تنفسی بستری شدند اما امکان دارد مبتلا به کووید باشند.
بیگلری افزود: در ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ بود که نمونه هایی که از قم دریافت شده بود و از جانب آزمایشگاه بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، نخستین تشخیص کووید۱۹ برایشان اعلام شده بود، از جانب وزارت بهداشت به انستیتو پاستور ایران ارسال شد و در ساعات پایانی ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ بود که تایید قطعی را به جهت اینکه دو نمونه مطرح شده، انجام دادیم و به اطلاع وزیر بهداشت وقت رساندیم. نکته مهم این بود که از نظر زمانی فقط دو روز با یک واقعه مهم در کشور مواجه بودیم؛ چهارشنبه ۳۰ بهمن تایید شد که نخستین موارد کووید را داریم و جمعه دوم اسفند ماه انتخابات مجلس را در پیش داشتیم که وزارت خانه تصمیم گرفتند که در نخستین ساعات وجود موارد مثبت را به اطلاع مردم برساند.
وی افزود: در نخستین قدم با عنایت به این که در کشور فقط سه آزمایشگاه وجود داشت که می توانستند کووید۱۹ را شناسایی کنند که شامل انستیتو پاستور ایران، آزمایشگاه ویروس شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و آزمایشگاه بیمارستان مسیح دانشوری بودند، بنابراین در قدم اول وزارت بهداشت کمیته تشخیص آزمایشگاهی کووید۱۹ را با محوریت انستیتو پاستور ایران شکل داد و انستیتو پاستور بعنوان پرچم دار این کار وارد عرصه شد و در کنار آن سایر سازمان ها و ادارات قرار گرفتند.
بیگلری با اشاره به اینکه عمده وظایف این بود که مشخص نماییم از چه تستی استفاده نماییم، اظهار داشت: بعنوان مثال در ایام اول اصرار بر این بود که از تست های آنتی بادی برای تشخیص استفاده گردد که کاملا روش نادرستی بود. چونکه این تست ها زمانی مثبت می شوند که فرد دیگران را آلوده کرده و خودش درحال بهبودی است. ازاین رو اصرار بر این بود که تست PCR در کشور راه اندازی شود. باتوجه به این که تست PCR احتیاج به مواد اولیه و دستگاه داشت و از سویی کارکنان آزمایشگاه ها هم با روش تشخیص آشنا نبودند، وزارت بهداشت تصمیم گرفت که از تمام دانشگاه های علوم پزشکی کشور بخواهد که تمام نمونه ها به انستیتو پاستور ایران ارسال شوند. بر این اساس اولین مشکل ما حجم بالای نمونه هایی بود که وارد می شد و مسلما باید مدیریت می شدند که مستلزم کار شبانه روزی همکارانم در انستیتو پاستور بود که هفت روز هفته و ۲۴ ساعته بدون تعطیلی این وظیفه را برعهده گرفتند و مدام نمونه بود که به انستیتو پاستور می رسید. بر این اساس مسلما در جواب دهی تاخیر داشتیم که گاهی به ۹۶ ساعت هم می رسید تا بتوانیم آن حجم نمونه را بررسی نماییم.
وی اظهار داشت: در این میان دو کار مهم در همان هفته های اول انجام شد؛ یکی این که آزمایشگاه های مختلف دانشگاه های علوم پزشکی کشور را آموزش دادیم و پروتکل تدوین شده را در اختیارشان قرار دهیم. در کنار آن تأمین کیت ها هم مطرح بود که البته کیت های اولیه دست ساز بود و در انستیتو پاستور تولید شد. در مراحل بعد کیت هایی را که از نظر قیمت و کارایی به صرفه بودند، تأمین می شد و تحویل انستیتو پاستور می شدند و سپس بین دانشگاه های علوم پزشکی توزیع می شد تا با کیت های یکسان تشخیص صورت گیرد. بر این اساس هر روز بر تعداد آزمایشگاه های تشخیصی کووید۱۹ افزوده می شد. به صورتی که امروز شاهدیم که کشور در سخت ترین شرایط و در اوج تحریم ها، وقتیکه انواع مواد مصرفی ما در فرودگاه های کشورهای دیگر توقیف می شد و به دستمان نمی رسد و هیچ دستگاه جدیدی در هفته های اول امکان ورود به کشور را نداشت، مجبور بودیم که فقط به دانش فنی موجود در کشور اکتفا نماییم و پروتکل کشوری را طوری پیش بریم که در دستگاههای کوچک PCR قابل انجام باشد. بر این اساس امروز صاحب شبکه ای هستیم که بیشتر از ۵۰۰ آزمایشگاه عضو آن هستند که شامل آزمایشگاه های دولتی، خصوصی، عمومی غیر دولتی و خیریه ها هستند که ابزار و سرمایه بزرگ ملی برای حوزه سلامت است. چونکه شبکه ای شکل گرفته که نه فقط در کووید۱۹ بلکه در تمام تهدیداتی که در آینده امکان دارد متوجه کشور شود، می تواند کار بزرگی را برای کشور انجام دهد. یعنی شبکه تشخیص مولکولی را که سالها آرزو داشتیم، امروز صاحبش هستیم.
بیگلری افزود: این شبکه با هم کار می کند و طی بازه های زمانی مشخص ارزیابی و کنترل کیفی می شود تا مطمئن شویم که تک تک آزمایشگاه هایی که کار کووید۱۹ را انجام می دهند، کیفیت مناسبی دارند. قدم و کار مهم بعدی که انجام شد؛ چند روز پس از بحران کووید۱۹ فراخوان تولید کیت به تولیدکنندگان داخلی از جانب انستیتو پاستور ایران داده شد و با همکاری معاونت علمی ریاست جمهوری و معاونت تحقیقات وزارت بهداشت شرکت ها فراخوان شده و آمدند، کیت های اولیه ساخته شد و به انستیتو پاستور آمد. یک وظیفه دیگر را هم در انستیتو پاستور برعهده گرفتیم و قرار شد که بررسی و تایید کیت ها را انجام دهد. در واقع کمک کرد تا توسعه و تحقیق درباره انواع کیت ها در کشور کلید بخورد. به صورتی که اواخر اسفند ماه به چند شرکت تولیدکننده مجوز تولید کیت را دادیم و از اردیبهشت ۱۳۹۹ نخستین کیت های تولید داخل را در بازار داشتیم. از خرداد تا تیر ۱۳۹۹ حدودا نیازی به ورود کیت از خارج از کشور نداشتیم و ظرفیت برای تولید انواع کیت شامل PCR و آنتی بادی و رپید در کشور بوجود آمد.
وی اظهار داشت: در کنار همه اینها وظیفه تعیین و پایش جهش ها هم برعهده انستیتو پاستور ایران بود که با همکاری سایر مراکز انجام داده و به صورت موردی و ادواری جهش ها بررسی می شدند. دستگاههای بسیار محدودی داشتیم، اما امروز با افتخار می گوییم که انستیتو پاستور ایران به آخرین روش ها و دستگاه ها برای ارزیابی جهش ها مجهز است و کشور در کار تشخیص با تاکید بر دانش بوم و تکیه بر جوانانی که در سطح تحصیلات تکمیلی تحصیل کرده و در دورترین شهرها حضور داشتند، موفق شد. این نیروی انسانی تحصیل کرده سرمایه بزرگی است که کووید۱۹ ارزش آنرا مشخص کرد. اگر این را نداشتیم و دانش فنی تشخیص در کشور نبود، پیشبینی می شد که در ماه های اول صدها هزار کشته ناشی از کووید۱۹ داشته باشیم.
بیگلری اظهار داشت: یادم است که در ایام اول طبق دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی می اظهار داشت که برای تایید مثبت بودن یک بیمار باید سه ژن بررسی شود، اما واقعا کیت به اندازه کافی در دسترس ما نبود. ما روزانه فقط می توانستیم ۶ هزار واکنش انجام دهیم، اگر از سه ژن استفاده می کردیم، فقط دو هزار بیمار را می توانستیم تعیین تکلیف نماییم. با این وجود اطلاعات کافی به دست آمد که بررسی یک ژن برای تایید بیماری کافی است. روزهای اول به ما خرده می گرفتند اما پس از چند روز نماینده سازمان جهانی بهداشت تایید کردند که روش انستیتو پاستور درست است و به سایر کشورها هم سفارش کردند که از پروتکل ایران استفاده کنند. در عین حال برنامه کشور این بود که تلاش شود از تست های موجود استفاده بهینه کند و بنابراین اغلب ظرفیت تست را در اختیار بیمارستان ها قرار دادیم. تمام فرایند تشخیص مصداق عینی این جمله است که فرصتی که در تهدیدات است، شاید در ایام عادی وجود ندارد.
بیگلری در پاسخ به سوالی درباره احتمال دست ساز بودن ویروس عامل کووید۱۹، اظهار داشت: باید توجه کرد که یکی از شاخصه های مهم کووید۱۹ ناشناخته بودنش است. واقعا تمام علوم بشری را بخصوص در حیطه علوم پزشکی و زیستی به چالش کشید. اصلا شروع این بحران که چگونه آغاز شد و پیش رفت و چرا این گونه رفتار می کند و چرا ژنوم و ماده ژنتیکی آن ثبات ندارد، همه بحث هایی است که ساعت ها احتیاج به بحث دارد، اما فکر می کنم همانطور که شروعش غیرمنتظره بود، امکان دارد آخر غیرمنتظره ای هم داشته باشد، شاید حوادث امیکرون و پس از امیکرون بهتر بتواند بگوید که چه اتفاقی می افتد. وقتیکه کل این پدیده ها را کنار هم بگذاریم، شاید یک روز بتوانیم قضاوت نماییم که آیا این مداخله انسان در ژنوم ویروس بود و دست ساز بود یا به صورت طبیعی بوجود آمده است. طبق اطلاعات کلی که من دارم بعنوان یک متخصص ژنتیک، خیلی زود است برای بشریت که بتواند قاطعانه در اینباره اعلام نظر کند و بگوید این ویروس طبیعی بوده یا دست ساز. باید توجه کرد که ویروس ها سالها طول کشیده که به تکامل رسیدند و کوچکترین تغییر در ژنوم ویروس آنها را مساعد می کند که تغییرات و جهش های بیشتری در ژنوم داشته باشد. اما فعلاً شواهد کافی برای پاسخ به این سؤال که دست ساز بوده یا خیر، نیست.
بیگلری در پاسخ به سوالی درباره وضعیت تولید واکسن پاستوکووک نیز، اظهار داشت: حقیقت این است که باتوجه به این که واکسنی که تولید شد، نتیجه اش را دنیا دید؛ هم در کشور کوبا که توانست با واکسن هایش هم از نظر پوشش واکسیناسیون و هم از نظر مرگ و میر موفقیت به دست آورد که همیشه جزو کشورهای اول و دوم دنیاست که توانسته با واکسن هایش جلوی مرگ و میر را در کووید بگیرد که کاملا قابل استناد است. درباره مشارکت ایران و کوبا در تولید این واکسن هر روز که جلو می رویم هر دو طرف معتقدیم که انتخاب بسیار درستی داشتیم که اثرات آنرا می بینید و نتایج کارآزمایی را هم دیدیدم که چند هفته آتی شاهد چاپ مقاله اش در بالاترین جای ممکن خواهید بود. چونکه کارآزمایی به قدری درست در کشورمان انجام شد که تمام زوایای تأثیر واکسن و عوارضش درآمد.
رییس انستیتو پاستور ایران همینطور در پاسخ به سوالی درباره وضعیت بیماری هاری در کشور اظهار داشت: هاری سالانه حداقل ۷۰ هزار مرگ را در دنیا بوجود می آورد. باتوجه به این که آزمایشگاه مرجع کشوری در انستیتو پاستور ایران قرار دارد و باتوجه به این که برنامه پایش کشوری از جانب معاونت بهداشت وزارت بهداشت انجام می شود، معمولاً در چند سال گذشته تعداد مرگ و میر در ایران برای این بیماری کمتر از انگشتان دو دست بوده و کمتر از ۱۰ نفر مرگ و میر داشتیم که موفقیت بسیار بزرگ برای ایران است که تعداد مرگ و میر کشور ناشی از هاری تک رقمی است. باتوجه به این که ایران بعنوان مرجع در این حوزه شناخته می شود، تابحال روند بسیار موفقی در کنترل هاری داشتیم و در سالهای اخیر هم تعداد مرگ ناشی از هاری نسبت به سایر کشورها بسیار ناچیز بوده که نتیجه یک تلاش ریشه دار در کشور است که به بار نشسته است.
بیگلری افزود: طی هفته های آتی دل مردم به شادی بزرگی از بابت افتخار انستیتو پاستور خواهد رسید و کیفیت و استقبال از واکسن ما مشخص است. با هزاران درخواست واکسن مواجه هستیم چونکه دو واکسن در دو دزز می سازیم. دستور میزان تولید را از وزارت بهداشت می گیریم و چون این واکسن برای کودکان در کشور هم مجوز استفاده دارد درخواست وزارت بهداشت در شهریور ماه تمرکز برای تولید این واکسن بود و هم اکنون هم هرچه پاستوکووک پلاس توزیع شود به سرعت مصرف می شود چون بعنوان دز یادآور اغلب واکسن ها مصرف می شود.
او با تکیه بر این که فناوری ساخت واکسن کاملا در اختیار انستیتو پاستور ایران است، خاطرنشان کرد: اما تولید احتیاج به دستگاه دارد تا حجم تولید را افزایش دهیم سفارش ما ماه ها آماده است و با انتقال آن به داخل، حجم تولید چندین برابر خواهد شد.
او تصریح کرد: همه فرآیند تولید واکسن در ایران قابل انجام است و با عنایت به مشارکت مستقیم هر دو کشور در تولید، برای افزایش حجم تولید نیاز داریم که تجهیزات جدید داشته باشیم که این مورد نیازمند زمان و تأمین ارز است. در بعضی مواقع به علت بروکراسی های موجود تأمین ارز با تاخیر صورت می گیرد و بنابراین مجبوریم به جهت اینکه به نیاز کشور برسیم برخی مواد اولیه را از کوبا بگیریم. بر مبنای قرارداد موجود اولویت تأمین نیاز دو کشور است. با ورود ماده اولیه، امکانات همه کارها در ایران وجود دارد و ما فقط منتظریم تجهیزات وارد شود تا حجم تولید افزایش یابد. آرزو می کنم کشور حمایت ارزی بیشتری از این واکسن انجام دهد ولی باید قبول نماییم حمایت ارزی در هیچ کشوری در حد وزارت بهداشت نمانده است یعنی اگر آمریکا یا هر کشوری واکسن تولید کرده است کل ساختار پشت تولید آمدند. تمام ابزار فنی و سلول اصلی واکسن پاستوکووک را داخل کشور داریم. با عنایت به چاپ مقاله استقبال از این واکسن افزایش هم خواهد داشت. با عنایت به میزان ارز تأمین شده این که تا همینجا هم واکسنی با این کیفیت تقدیم مردم کردیم یک شاهکار بوده است.
رییس انستیتو پاستور ایران، درباره ظرفیت انجام تست های آزمایشگاهی، اظهار نمود: تست وقتی ارزش دارد که ما قدرت ایزوله کردن داشته باشیم. وقتی فرد مثبت هم شده باشد اما نتوانیم او را ایزوله نماییم تست بی ارزش است. در مورد امیکرون سرعت انتشار خیلی بالا است در حالیکه در مورد واریانت های قبلی اگر یک نفر درگیر می شد ممکن بود ۴ یا ۵ نفر دیگر را مبتلا کند اما در این سویه درصد زیادی از کسانی که با بیمار در تماس بودند بیمار خواهند شد و امکان ایزوله کردن هم نیست. مسلما در پیک دلتا تست اثربخشی بیشتری داشت نسبت به حالا. در حال حاضر عقلانی است که بگوییم افرادی که علامت دارند فرض را بر مبتلا شدن به امیکرون بگذارند و خویش را قرنطینه کنند.
وی اضافه کرد: در مقطعی کشور آلمان ماهی ۱۰۰ میلیون یورو برای تست هزینه می کرد. انجام تست ها وابسته به اقتصاد کشورها است. تصمیمات به عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی و پزشکی وابسته است و باید هزینه اثربخشی تست در نظر گرفته شود.
او در خاتمه تصریح کرد: انستیتو پاستور ثابت کرد که یار روزهای سخت مردم است و دژ مستحکم امنیت سلامت است و در بحران کرونا هم پرچمدار کار تشخیصی بود که آیندگان بیشتر از آن خواهند نوشت. مورخین بزرگ می گویند که انسان ها از تاریخ عبرت نمی گیرند ولی امیدوارم بحران کرونا فرصتی باشد که یاد بگیریم چگونه باید مدیریت نماییم و دستپاچه نشویم. کار تیمی بزرگی تجربه کردیم و زحمات همکاران ما در کل آزمایشگاه ها قابل تقدیر است و به نمایندگی از همکارانم از خانم دکتر مختاری آزاد و آقای دکتر ناجی نهایت تشکر را دارم.
منبع: كادایف
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب