کادایف

جان به لب می کنند و جان به سر می شوند با ۴۶ درصد تصادف های فوتی

جان به لب می کنند و جان به سر می شوند با ۴۶ درصد تصادف های فوتی

به گزارش کادایف، آمارها نشان داده است ۴۶ درصد تصادف های منجر به فوت در تهران پارسال به موتورسوران تعلق دارد؛ معضلی که مردم و نیروهای راهور هر روز شاهد زیرپاگذاشتن گسترده قوانین راهنمایی ورانندگی توسط آنها و به خطر افتادن جان راکب و عابران هستند. حالا جان شهر و مردم از این همه موتورسوار خاطی که بی پروا امنیت همگان را در کوچه، خیابان و اتوبان ها به خطر انداخته اند به لب رسیده است؛ چاره چیست؟


در سالهای اخیر شاهد افزایش موتورسواران شامل مردان، زنان و نوجوانان زیر ۱۸ سال در سطح شهرها هستیم. این در حالیست که بیشتر این موتورسواران نه تنها نکات ایمنی را رعایت نمی کنند، بلکه حتی مقررات راهنمایی و رانندگی را هم زیر پا می گذارند و برای رسیدن سریع به مقصد هر خطایی را مرتکب می شوند، عبور از قوانین برایشان ابایی ندارد. به این علت است که هر سال شاهد افزایش تعداد تصادفات موتورسواران در سطح شهرها هستیم.
« علی اصغر شریفی» رئیس مرکز اطلاع رسانی پلیس راهور تهران بزرگ دراین زمینه گفت: در سال ۱۴۰۲، ۴۶ درصد از کل تصادفات فوتی در شهر تهران مربوط به موتورسواران بوده است. به عبارت دیگر از هر ۱۰ نفری که در تصادفات رانندگی جان خویش را از دست داده اند، حدود ۵ نفر آنها موتورسوار بوده اند.
در سال ۱۴۰۲، ۴۶ درصد از کل تصادفات فوتی در شهر تهران مربوط به موتورسواران بوده است. به عبارت دیگر از هر ۱۰ نفری که در تصادفات رانندگی جان خویش را از دست داده اند، حدود ۵ نفر آنها موتورسوار بوده اند
با توجه به این ارقام و ضرورت توجه به اقداماتی که از پیشروی تصادفات منجر به فوت موتورسواران کم کند، سبب شد پژوهشگر ایرنا با دو تن از جامعه شناسان «محمد مهدی لبیبی» پژوهشگر اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و «معصومه اشتیاقی» پژوهشگر اجتماعی به گفتگو بنشیند.

موتورسواری در سالهای اخیر روند صعودی داشته است

لبیبی در مورد علل افزایش موتورسواری در سالهای اخیر می گوید: بخشی بدین سبب است که درآمد مردم برای خرید اتومبیل کمتر و در نتیجه توانایی آنها برای خرید موتور بیشتر است. دوم این که موتور وسیله ای است که سرعتش نسبت به اتومبیل بیشتر است. چونکه اتومبیل در ترافیک می ماند و کنترل شدیدی بر آن حاکم است، در صورتیکه موتور از لابه لای اتومبیل ها حرکت می کند و همین سبب سرعت بخشی به موتور می شود.
به عبارتی همین تبلیغ سرعت سبب شده بر تعداد موتورسواران در سالهای اخیر افزوده شود. چونکه وقتی موتورسواران از لابه لای ماشین ها حرکت می کنند و هیچ اتفاقی هم برای آنها نمی افتد، سبب می شود که دیگران هم تشویق به استفاده از موتور شوند.
برخی هم از موتور برای جا به جایی مسافر استفاده می نمایند. به طور کلی ما نمی گوییم باید با قشر موتور سواران برخورد شود، بلکه منظور ما اینست که تخلف و سوءاستفاده ناشی از این شرایط وجود نداشته باشد. بدین سبب مجموع این علل سبب شده استفاده از موتورها بیشتر شود و همین مورد ترس و دلهره ای را برای رانندگان اتومبیل ها بوجود آورد. این مسایل نشان میدهد یک نظارت مضاعف و قاطع مورد نیاز است تا جلوی تخلف های موتورسواران گرفته شود.

اشتیاقی هم دراین زمینه می گوید: حقیقت این هست که در سالهای اخیر در کل کشور ما با پدیده فقر شهری بیشتر از چند دهه گذشته مواجه هستیم. این مسئله تأثیر مهمی در تقاضا برای حمل و نقل ارزان و راحت موتورسواری برای گذران معیشت روانه افراد طبقه متوسط به پایین است. وقتی قیمت حامل های انرژی و یا مهم تر از آن خرید خودرو سخت تر و گران تر می شود، بدین جهت موتور جایگزین کم هزینه تر است.
بنا بر نظرسنجی که سال ۱۳۹۹ توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران انجام شده است، از دید شهروندان تهرانی آلودگی هوا و ترافیک دو مسئله اولویت دار تهران هستند
وی می افزاید: اما علل دیگری هم برای این مسئله وجود دارد مانند حجم خودروهایی که بیشتر از ظرفیت توسعه حمل و نقلی شهر هستند و سبب ترافیک و اتلاف وقت شهروندان شده است. بنا بر نظرسنجی که سال ۱۳۹۹ توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران انجام شده است، از دید شهروندان تهرانی آلودگی هوا و ترافیک دو مسئله اولویت دار تهران هستند.
متاسفانه مدیریت شهر های ما مبنی بر الگوی حمل و نقل پایدار توسعه نیافته است و همین بر مدلهای غیر پایدار حمل و نقلی تأثیر فراوان می گذارد. دوچرخه حمل و نقل پاک، کم هزینه و راحتی هست، اما سیاستگذاری برای ترویج سبک مصرف این وسیله حمل و نقل نشده است. در مقابل سازندگان موتور با فراهم کردن امتیازاتی تقاضای جامعه را مدیریت کردند.

در خصوص رعایت نکات ایمنی با ضعف رسانه ای مواجه هستیم

لبیبی پیرامون نقش رسانه در رعایت نکات ایمنی رانندگی می گوید: ما در دو زمینه بسیار ضعیف هستیم در صورتیکه خیلی از کشورها در آن زمینه ها بسیار قوی عمل می کنند. یکی بحث رسانه ای است. برای مثال در خیلی از کشورهای پیشرفته تیزرهای کوتاه تلویزیونی و یا برنامه های کوتاه رادیویی تحت عنوان جینگل (زنگوله) تولید می شود که محتوای اخطار دهنده دارند.
هنوز خیلی از موتورسواران کلاه ایمنی استفاده نمی کنند و بعضی از آنها که با این وسیله خطرناک مسافر هم جابه جا می کنند، برای مسافر خود هم کلاهی ندارند. حال این افراد در کوچه و خیابان شهر ویراژ می دهند.
نکته قابل توجه اینست که خیلی از موتورسواران حتی گواهینامه هم ندارند.




برای مثال در تلویزیون موتورسواری نشان داده می شود که با اتومبیلی برخورد می کند و در اثر برخورد فرد موتورسوار فوت می کند و زیر این تصویر جمله تکان دهنده ای نوشته می شود. همین کار را خیلی از کشورهای پیشرفته در مورد ترک سیگار انجام داده اند. یعنی از برخی جملات کوتاه و تکان دهنده برای اخطار دادن به مردم بهره برده اند. برای مثال یکی از جملات اینست که آیا می دانید که هر روز فرزندان چند نفر فقط به خاطر استعمال دخانیات یتیم می شوند؟
وی می افزاید: این در حالیست که در رسانه های ما اصلا در مورد این موارد صحبتی نمی شود و محتوایی هم تولید نمی گردد. با اینکه در بعضی مواقع فردی به عنوان کارشناس دعوت می شود تا در مورد حادثه ای صحبت کند، اما در کل هدف نباید راه اندازی میزگرد، نشست و یا سخنرانی باشد.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: ما در حوزه ارتباطات نظریه ای تحت عنوان کاشت یا cultivation theory داریم که بر مبنای اینست که اگر خبری زیاد تکرا شود و اثر گذار هم باشد، در ذهن انسان ها حک می شود. اما ما در مورد موتورسواری و ضرورت رعایت نکات ایمنی موتورسواری زیاد محتوایی تولید نکرده ایم. در صورتیکه به آسانی از راه شبکه های گوناگونی که در اختیار داریم، می توانستیم چنین کاری کرده باشیم و تیزرهای کوتاه و موثر ایجاد نماییم. یعنی رسانه می تواند آگاهی هایی که به خدمات عمومی مربوط می شود را به شکل مجانی پخش کند. چونکه نفع کسی در کار نیست و این کار نوعی خدمت به جامعه است. منظور از رسانه (media) هم تنها یک رسانه نیست، بلکه انواع رسانه ها است.




آمار تصادفات مربوط به موتورسواری بالاست

اشتیاقی در مورد مسایل و مشکلات موتورسواری می گوید: مطابق گزارش ها، موتور یکی از آلوده ترین وسایل حمل و نقلی است که آلودگی شدید هوا و بعد آلودگی صدا را به وجود می آورد. همینطور آمار تصادفات مربوط به موتور بسیار بالا است که این مساله نه تنها سلامت جامعه را به خطر می اندارد، بلکه هزینه بالای درمان را هم می افزاید و دیگر این که فرهنگ بیمه موتور چندان در بین موتورسوران رایج نیست و البته شرکت های بیمه به سبب آگاهی از تصادفات بالای موتور، بیمه موتور را تحت شرایط خاص و کم هزینه برای شرکت های بیمه در نظر می گیرند. این را بر مبنای همکاری پژوهشی که با پژوهشکده بیمه در رابطه با موتورسوران داشتم عرض کردم.
شرکت های بیمه به سبب آگاهی از تصادفات بالای موتور، بیمه موتور را تحت شرایط خاص و کم هزینه برای شرکت های بیمه در نظر می گیرند
همچنین فقدان رعایت قانون توسط موتورسوران بر روند ترافیک هم بی تأثیر نیست و این بیش از تمام باید از زوایه اصلاح قوانین از بالادست در درجه اول دنبال شود و بعد پلیس راهنمایی و رانندگی

اگر تنبیهی وجود دارد، باید در کنارش تشویقی هم باشد

لبیبی بمنظور رعایت نکات ایمنی و خودداری از از انجام تخلفات رانندگی برای موتورسواران به سیاستگذاری های فرهنگی در این زمینه اشاره کرده و می گوید: ریشه تخلفات رانندگی اساسا فرهنگی است. برخی معتقدند ما باید برای جا انداختن مسئله فرهنگی ابتدا یک جبر فیزیکی داشته باشیم. یعنی برای مثال هزینه و یا جریمه تخلفات انقدر بالا برود که کسی جرات تخلف نداشته باشد. در چنین شرایطی فرد موتور سوار ممکنست به سبب جریمه سنگین، اتومبیل و دیر رسیدن را به زودرسیدن از راه موتور ترجیح بدهد.
مبحث دوم بحث آموزشی است که شاید بهتر است این آموزش از پایه یعنی از کتاب های درسی شروع شود. برای مثال زمانی در درسی مانند «دهقان فداکار» این پیام القا می شد که انسان ها برای منافع جمعی باید از منافع فردی خود بگذرند.
وی ادامه می دهد: منظور من اینست که آموزش باید به شکل مستمر و در چارچوب داستان یا حکایت و با شکل های زیبا به دانش آموزان عرضه شود. من نمی گویم این آموزش ها در زمان کنونی نیست، بلکه منظور من اینست که این آموزش ها به شکل موثر نیست و این یک خلا است و تا این خلا رفع نشود، نمی توان گامهای دیگر را هم برداشت.
این استاد دانشگاه می افزاید: کشورهایی مانند سوئد، فنلاند و نروژ در این زمینه ها طرح های خوب و نوآورانه دارند. برای مثال یکی از این طرح ها اینست که اگر تنبیهی وجود دارد باید در کنارش تشویقی هم باشد.
در کشورهای اسکاندیناوی صندوقی وجود دارد تا جریمه های رانندگان به آن واریز شود. منتها پول جریمه مصرف نمی گردد، بلکه میان اشخاصی که در ۵ الی ۶ سال اخیر هیچ تخلفی نداشته اند، قرعه کشی می شود و بعد آن پول به وی به عنوان یک الگوی خوب داده می شود. در جامعه هم این امر رسانه ای می شود. یعنی کسانیکه تخلف می کنند پول می دهند و فردی که تخلفی نمی کند، پول را دریافت می کند.
همین تجربه را ما در مورد بیمه هم داشتیم. یعنی در صورت تخلف نداشتن، می توانستیم نرخ بیمه کمتری بپردازیم و همین مورد سبب می شد خیلی از رانندگان در هنگام رانندگی محتاط باشند. بدین سبب در سیاستگذاری فرهنگی میتوان کارهای بسیاری انجام داد به شرطی که فقط مجازات نباشد بلکه پاداش هم برای آن لحاظ شود. اگر مجازات و یا پاداش به تنهایی اعمال شود، پاسخ نمی دهد.
در سیاستگذاری فرهنگی میتوان کارهای بسیاری انجام داد به شرطی که فقط مجازات نباشد بلکه پاداش هم برای آن لحاظ شود. اگر مجازات و یا پاداش به تنهایی اعمال شود، پاسخ نمی دهد
بحث دیگر اینست که اگر قانونی گذاشته می شود باید شامل حال همه شود و هیچ فرقی بین فرد عادی و یا مسئول وجود ندارد. همسر چرچیل وقتی اوضاع انگلستان خراب بود و تحت بمباران آلمان نازی بود و عجله داشت که به محل خاصی برسد، توسط پلیس متوقف می شود و این نشان میدهد که قانونی اگر گذاشته می شود باید توسط همه اجرا شود.
در سیاستگذاری فرهنگی عدالت بحث بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
اشتیاقی هم در این زمینه به راهکارهایی اشاره کرده و می گوید: حقیقت این هست که برای تغییر رفتار باید مجموعه ای از سیاست ها و برنامه ریزی ها را در کنار هم دنبال کرد. مسئله عادت رفتاری و سبک رفتاری موضوعی نیست که صرف یک قانون و جریمه حل شود، بلکه باید همانند کمربند ایمنی که چطور در جامعه مورد پذیرش قرار گرفت در طول زمان، روی این مسئله هم کار شود. آموزش عمومی از راه بیلبوردها و تبیلغات شهری در کنار رسانه های اجتماعی و رادیو و تلویزیون باید جدی تر دنبال شود. تعیین جریمه جهت استفاده نکردن از کلاه ایمنی و عبور از چراغ قرمز و نظارت دقیق تر بر موتورسوران در کنار ترویج دوچرخه سورای به عنوان جایگزین ایمن باید مد نظر قرار گیرد.
همچنین داستان اتفاقات ناخوشایندی که با سر نکردن کلاه ایمنی برای موتورسوران رخ داده باید روایت و شنیده شود تا ادراک خطر صورت گیرد و در کنار آن به مسئله فرهنگ بیمه هم پرداخته شود.


1403/07/11
10:48:48
5.0 / 5
61
تگهای خبر: آلودگی , آموزش , بیمه , توانایی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۷ بعلاوه ۳
کادایف kadaif

کادایف kadaif